Skolioz onurğanın yana doğru əyilməsi deməkdir. Skolioz əslində xəstəlik deyil, "qızdırma" kimi tibbi bir tapıntıdır. Qızdırma müxtəlif xəstəliklərə görə meydana gələ biləcək bir simptom olduğu kimi, skolioz da təkbaşına və ya müxtəlif xəstəliklərə görə baş verə bilər.

Onurğa əyriliyi müxtəlif əsas xəstəliklər səbəbiylə meydana gələ bilər ki, bunlar da skolioz növləri başlığı altında daha geniş şəkildə müzakirə ediləcəkdir.

Skoliozun ən çox yayılmış forması idiopatik, yəni "naməlum səbəb" skoliozudur.

Onurğa əyriliyinin - Skolioz əmələ gəlməsində genetik faktorların təsirli ola biləcəyi düşünülür. Bununla belə, tam bir genetik ötürülmə modeli müəyyən edilməmişdir. Bundan əlavə, genetik meyl olsa belə, skoliozun yaranmasında təkcə genetik faktorların deyil, ətraf mühit faktorlarının da təsirli ola biləcəyi düşünülür. Bunun ən parlaq nümunəsi, eyni əkizlərdə (genetik olaraq eyni olduğu düşünülür) hər iki qardaşda skolioz xəstəliyinin 70% olmasıdır. Ana və ya atada da skolioz olduqda, birinci dərəcəli qohumlarda skoliozun inkişaf etmə şansının 11%, ikinci dərəcəli qohumlarda isə 2,4% skoliozun inkişaf ehtimalının olduğu düşünülür. Buna görə də, skoliozlu valideynlər, xüsusilə erkən yeniyetməlik dövründə uşaqlarını diqqətlə izləməlidirlər.

Zəif duruş vərdişləri, ağır çanta daşımaq və ya bir çiynində çanta daşımaq skolioza səbəb olduğuna dair heç bir sübut yoxdur.

Bundan əlavə, bəzi idman növlərinin (məsələn, gimnastika) skoliozun inkişaf riskini artırdığına dair bəzi məlumatlar olsa da, bunun əksini iddia edən daha çox elmi nəşrlər var. Başqa sözlə, hər hansı bir idmanın skolioza səbəb olduğunu göstərən güclü sübuta əsaslanan məlumat yoxdur.

­Onurğa əyriliyi erkən dövrdə heç bir sağlamlıq problemi yaratmaz və çox nadir hallarda bel ağrıları meydana gələ bilər. Buna görə də, ailələr diqqətli olmadıqda bunu fərq etmək çətin ola bilər.

Ailələrin mütəmadi olaraq etməli olduğu ən sağlam üsul, uşağı kürəyi çılpaq halda qabağa əymək və onurğasının düz bir xəttdə olub olmadığını vizual olaraq yoxlamaqdır. Belə bir yoxlamanın sonunda, onurğanın əyriliyi varsa, arxanın sağında və ya yolunda və ya bel bölgəsində çıxıntılı bir hündürlük nəzərə çarpır. Onurğa əyriliyi bəzən dəri rənginin dəyişməsi ilə müşayiət oluna bilər.

Ədəbiyyatda simptomları aşağıdakı kimi sadalaya bilərik:

1. Onurğa Əyriliyi
2. Çiyin asimmetriyası
3. Omba asimmetriyası
4. Bel Ağrısı
5. Onurğanın fırlanması
6. Yorğunluq və Sürətli Tükənmə
7. Nəfəs darlığı
8. Baş ağrıları

Ailələrin bilməsi lazım olan digər bir vəziyyət isə onurğa əyriliyinin 10-16 yaşlarında görülə bilməsi və nə vaxt görünəcəyi bilinmədiyi üçün bu onurğa müayinəsi tez-tez aparılmalıdır. Xüsusilə yetkinlik əlamətləri olan uşaqlara daha çox diqqət yetirilməlidir. Onurğa əyriliyindən şübhələnildikdə, gecikmədən həkimə müraciət edilməlidir.

Onurğa əyriliyinin dərəcəsi həkim tərəfindən dəqiq qiymətləndirilməli və mütəxəssis qrupun nəzarəti altında müalicə variantları təyin edilməlidir. Hər bir vəziyyətdə müalicə yanaşması fərdi fərqlərə və xəstənin ümumi sağlamlıq vəziyyətinə uyğun olaraq müəyyən edilir.

Sizin sağlamlığınız mənim naliyyətimdir!

Neyrocərrah Bəhruz Eyvazov